Kaldıraç Nedir?

Kaldıraç Nedir?

Kaldıraç; finans piyasalarında yatırımcıların etkin rol almasını sağlayarak az sermayeyle büyük hacimli işler yapmaya olanak sağlayan bir sitemdir. Finansal anlamda kaldıraç yatırımcının net karını arttırmak amacıyla borç kullanabilme yeteneğidir. Yatırımcı finansal kaldıraçtan yararlanarak net karında yüksek artışlar elde etme imkanına sahip olur. Kaldıraç yatırımcı için dikkat edilmesi gereken bir faktördür, zira kaldıraç etkisi dediğimiz etki net karda artışlara sebep olduğu gibi zararda da artışlara sebep olabilir.

Kaldıraç Kullanırken Yatırımcının Dikkat Etmesi Gereken Unsurlar

Yatırımcılar kaldıraç etkisini doğru oranlarda kullanması halinde yüksek kar getirisi sağlamaları mümkündür. Kaldıraç etkisinin yanlış kullanımı teminatlarda hızla azalmaya sebep olabilir. Kaldıracı doğru kullanmak aslında riski göze almaktan ziyade temkinli davranmanın bir sonucudur. Risk unsurlarından bahsedecek olursak; kaldıraç varlıkların ne kadarının borçla finanse edileceğini bize söyler. Borç, maliyetli bir işlem olup geri ödemenin kazanılan kardan daha fazla olması yatırımcıyı olumsuz yönde etkiler, bu da risk unsurunu göz ardı etmekten kaynaklanan olumsuz sonuçlar doğurabilir.

Kaldıraç Oranı Nedir?

Borç oranı olarak isimlendirilen kaldıraç oranı bir önceki başlıkta bahsedildiği gibi varlıklarının ne kadarının borçla finanse edildiğini bize gösteren orandır. Yüksek borç, yatırımcının ödeme riskini arttıracağından kaldıraç oranının yüksek seviyede olması beklenmez. Bunun yanı sıra belirli düzeyde yabancı kaynak kullanımı öz sermaye karlılığında artışa sebep oluyorsa kaldıraç oranının büyümesi göz ardı edilebilir. Finansal kaldıraç oranı şu şekilde hesaplanır:

Finansal kaldıraç= Toplam Borçlar / Toplam Varlılar

Bu oranın bazı baremleri mevcuttur ama yatırımcıdan yatırımcıya veya sektörden sektöre farklılık gösterebilir. Bu baremlerden genel kabul görmüşü 1/2 veya %50’dir. %50’yi aşmış yatırımcıların durumu kara göre yorumlanabilir. Kar elde etmeyen bir işletmenin kaldıraç oranı %60-%70 bandında seyrediyorsa borçlarını ödeme konusunda sıkıntıya düşecektir. %50’nin altında olan yatırımcıların durumu istenilen durumdur. Borçlarını rahatlıkla ödeyebildiği gibi olası bir krizi de kolaylıkla atlatabilir.

Ülkemizde Belirlenen Kaldıraç Oranları 

Kaldıraç oranı ülkeden ülkeye değişiklik gösterir. Ülkemizde Sermaye Piyasası Kurulu’nun yapmış olduğu değişiklikle belirlenen oran 1:10′ dur. Bu oran yatırımcının sermayesinin 100 katına kadar işlem yapabilme özgürlüğünü ifade eder.

Sermaye Piyasası Kurulu’nun yayınladığı tebliğde; kaldıraç oranı 10:1′ olarak belirlenmiş ve ayrıca işlemleri gerçekleştirebilmek için en az 50.000 TL veya bu tutarda döviz yatırılması gerekir. Yine açıklanan tebliğde; bireysel yatırımcı riskinin minimuma indirilmeye çalışıldığı ve muhtemel mağduriyetleri önleme amacı taşıdığını belirtmiştir.